Η αντιστροφή και διαστροφή του “καλού” και του “κακού”

Ας μην ξεχνάμε τα λόγια του Μπρέχτ: Κάποτε η Ιστορία δεν θα γράφει για τα γεγονότα του σήμερα, “Ήταν σκοτεινοί τότε οι καιροί” , απλά θα αναρωτιέται, “Γιατί σώπαιναν τότε οι ποιητές τους”.

Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις του Μ. Μπέγζου, Ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για την θεμελιακή αλλοίωση βασικών πολιτισμικών εννοιών.

Αναφέρει ειδικότερα ο Μ. Μπέγζος:

 «… Σήμερα σειρά θεμελιακών εννοιών, σαν το καλό και το κακό, το βάρβαρο και το πολιτισμένο, το άγριο και το ήμερο, έχουν διαστραφεί…

…Μάθαμε να θεωρούμε ως δήθεν καλούς όλους τους λευκόδερμους επιδρομείς που με την ισχύ των πυροβόλων όπλων επιβάλλουν το συμφέρον τους πάνω στους αδύναμους από την άποψη της πολεμικής τέχνης ερυθροδέρμους οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως κακοί. Το καλό και το κακό αντιστρέφονται και διαστρέφονται. Οι αυτόχθονες που εκδιώκονται από τους πάνοπλους επιδρομείς θεωρούνται βάρβαροι, ενώ οι άποικοι (ληστές, καταπατητές, καταζητούμενοι, κακοποιοί) χρίζονται πολιτισμένοι»

Τα όπλα αυτών των «καλών» και πολιτισμένων ευλογεί στις περισσότερες των περιπτώσεων η διοικητική δομή των χριστιανικών εκκλησιών.

Διανύοντας την Περίοδο κατάκτησης των ιδιοτήτων του Homo Sapiens

Δρ. Μάνος Δανέζης

Όπως αναγνωρίζουμε, οι διάφορες κοινωνίες (ή μεμονωμένοι άνθρωποι) πορευόμενες το δρόμο του Homo Sapiens βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα εσωτερικής ανάπτυξης λόγω των διαφορετικών αναγκών και φόβων τους, με έναν βασικότερο : «Την τεράστια δυσκολία  υλικής επιβίωσής τους».

Για το λόγο αυτό το βασικό αντικείμενο της ενασχόλησης του ανθρώπου αυτή την περίοδο ήταν η κατάκτηση της κοινωνικής χρήσης των δυνατοτήτων της Ύλη (το Res).

Στο σημείο αυτό, προκειμένου να μην ασκείται μια εύκολη κριτική για αυτή την μονόπλευρα υλιστική και όχι πνευματική ροπή των κοινωνιών, πρέπει να τονίσουμε μια μεγάλη αλήθεια την οποία αγνοούμε, ή κάνουμε ότι αγνοούμε: «Η ανάπτυξη της πνευματικότητας, της επιστήμης και της αναζήτησης της Φώτισης είναι προνόμιο των, έστω και σχετικά. χορτάτων ανθρώπων». Είναι αστείο, αν όχι απάνθρωπο,  να μιλάς για την 4^η διάσταση, τους καμπυλωμένους  χώρους και την κβαντική φυσική, σε ανθρώπους φοβισμένους που οι οικογένειες τους δεινοπαθούν από την φτώχεια, την ανεργία και τις ασθένειες

Για το λόγο αυτό την περίοδο του Homo Sapiens ανεπτύχθησαν οι Επιστήμες της Ύλης, του Res, όπως η Νευτώνεια Φυσική, η Ευκλείδεια Γεωμετρία κ.ά.

Στο επίπεδο της κοινωνικής φιλοσοφίας αναπτύχθηκε η φιλοσοφία  του Res–Public (Ύλη κοινή για όλους) η οποία  γέννησε το κοινωνικό σύστημα του «Ρεπουμπλικανισμού» το οποίο ως κύριο στόχο έχει το «Δημόσιο Συμφέρον».

Θυμίζουμε όμως ότι το Δημόσιο Συμφέρον κάθε κλειστής κοινωνικής ομάδας, ή Έθνους, είναι κάτι υποκειμενικό και η διεκδίκησή του δεν γίνεται μέσω χρήσης πανανθρώπινων αξιών, όπως η Δικαιοσύνη, και η Ισότητα. Άρα το Δημόσιο Συμφέρον δεν εμπεριέχει συνήθως Αξίες.

Στον Ρεπουμπλικανισμό συνήθως υπάρχει μια μικτή κατάσταση. Οι αποφάσεις καθημερινού ενδιαφέροντος παίρνονται από Κοινοβούλια, αλλά οι μεγάλες αποφάσεις ουσιαστικά από ολίγους

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σχολιάσουμε ότι το Δημοκρατικό σύστημα μπορεί φιλοσοφικά να θεμελιώθηκε από τους Έλληνες, αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Οι δυτικές κοινωνίες ονομάζουν Δημοκρατία το Ρεπουμπλικανικό πολιτικό σύστημα. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε ότι στη Γαλλία η Δημοκρατία ονομάζεται  Republique , ενώ στις ΗΠΑ διαχωρίζεται (λεκτικά μόνο) το Δημοκρατικό από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.

Όταν προσάπτουμε “υποθετικές” μελλοντικές προθέσεις σε ανθρώπους γύρω μας, απλά εκφράζουμε το τι θα κάναμε “Εμείς” αν βρισκόμαστε στη θέση τους, αγνοώντας ότι πολλές φορές “Εμείς” δεν είμαστε “Εκείνοι”.

Επειδή η αμέσως επόμενη περίοδος θα μας αναγκάσει να αντιμετωπίσουμε μια σειρά δραματικών προβλημάτων (δικαίων ή αδίκων) όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο, θεωρώ υποχρέωσή μου να υπενθυμίσω (ελπίζω για τελευταία φορά), ιδιαίτερα σε όλες τις ηγετικές ομάδες,  κάποιες προειδοποιήσεις που μας είχε διατυπώσει ο Α. Toffler στο βιβλίο του «Το τρίτο κύμα 1982».

«…Το σοκ όμως των ραγδαίων οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών θα σημάνει ίσως το τέλος εκείνων των κοινωνιών, οι οποίες μη κατανοώντας τα πραγματικά αίτια της κρίσης, θα πολυδιασπαστούν σε ομάδες διαμαρτυρίας, αμφισβήτησης, ή ακόμα διεκδίκησης και υπεράσπισης ενός καταναλωτικού τρόπου ζωής, που είναι δεδομένο ότι θα χαθεί μαζί με το επερχόμενο τέλος της κοινωνίας που τον δημιούργησε.

Επειδή, όμως, η κοινωνική πολυδιάσπαση και οι έντονες κοινωνικές αντιδράσεις είναι αναμενόμενο επακόλουθο του ραγδαίου παγκόσμιου κοινωνικού μετασχηματισμού, οι ευθύνες των ηγεσιών είναι τεράστιες. Η κρίση θα πάρει, εν καιρώ, εκρηκτικά έως βίαια χαρακτηριστικά, αν δεν αντιμετωπιστεί από την αρχή με πνεύμα κοινωνικής συναίνεσης και δικαιοσύνης.

Η ιστορία διδάσκει, ότι, αν κατά τη διάρκεια των μεγάλων κοινωνικών μεταλλαγών, οι προνομιούχες οικονομικά και κοινωνικά τάξεις δεν επωμισθούν έγκαιρα και δίκαια το μερίδιο του κόστους που τους αναλογεί, σύντομα θα πληρώσουν ολόκληρο το κόστος κάτω από εξαιρετικά δυσάρεστες συνθήκες

Σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα του Δυτικού Πολιτισμού είναι ότι οι ανθρωπογενείς διοικητικές δομές των πυλώνων του, δηλαδή της κοινωνικής συγκρότησης, της επιστήμης και της θεολογίας, δημιούργησαν μια «πολιτισμική εκτροπή» αναγορεύοντας ως πρωταρχικό και βασικό στόχο, το προσωπικό υλικό κέρδος, και την με κάθε μέσο νομή της υλικής ανθρώπινης εξουσίας.

Έτσι επέβαλλαν  στις κοινωνίες των πολιτών κάτι «σαν Δημοκρατία», «σαν Χριστιανισμό», «σαν Δικαιοσύνη», «σαν επιλεκτικό Ανθρωπισμό», «σαν Ισότητα», κλπ.  Δηλαδή, σε όλες δηλαδή τις αξίες οι οποίες συντηρούσαν την κοινωνική συνοχή , προστέθηκε ένα συνθετικό, το «σαν».

 Μάνος Δανέζης

Ας μην ρωτάμε, που, πότε, και ποιοί, θα ξεκινήσουν  την  Μεγάλη, Πολιτισμική Αλλαγή ….

Αν όχι εδώ, που ;

Αν όχι τώρα, πότε ;

Αν όχι εμείς, ποίοι ;

Ας μην φοβόμαστε να μιλήσουμε ελεύθερα από φόβο να μην κακοκαρδίσουμε κάποιους και μείνουμε μόνοι μας.

Ο καταλληλότερος δάσκαλος για να γνωρίσεις τον εαυτό σου και τους άλλους γύρω σου είναι οι περίοδοι μοναξιάς.

Μέσα στην μοναξιά μαθαίνεις να βρίσκεσαι πάντα εκεί από όπου πραγματικά λείπεις, και να αποσύρεσαι αθόρυβα από όπου αντιλαμβάνεσαι ότι  πλέον  περισσεύεις

Η φιλοσοφία των Δυτικών Κοινωνιών επιβάλει μια  Εκπαιδευτική διαδικασίας η οποία θα διαιωνίσει το καταρρέον πολιτισμικό «τώρα» αναπαράγοντας ένα είδος πολιτών, όπως ακριβώς τους περιγράφει  ο Έριχ Φρομ στο βιβλίο του,   «Υγιής Κοινωνία»:

«Το κοινωνικοπολιτικό μας σύστημα χρειάζεται ανθρώπους που πειθαρχούν στις εντολές του, ανθρώπους που ακολουθούν δίχως αντίρρηση, ανθρώπους που να καταναλώνουν όλο και πιο πολλά αγαθά. Χρειάζεται ανθρώπους με γούστα τυποποιημένα, ανθρώπους που να επηρεάζονται εύκολα, ανθρώπους που οι ανάγκες τους να μπορούν να υπολογιστούν από πριν.

Η κοινωνία μας χρειάζεται ανθρώπους που πιστεύουν πως είναι ελεύθεροι και ανεξάρτητοι, άσχετα αν εκτελούν πειθήνια όλα όσα οι άλλοι απαιτούν από αυτούς, ανθρώπους που προσαρμόζονται δίχως αντίρρηση στον κοινωνικό μηχανισμό και κατευθύνονται χωρίς τη χρήση βίας, ανθρώπους που άγονται και φέρονται χωρίς προσανατολισμό και στόχους, κι όλα αυτά υποτίθεται πως γίνονται για το καλό της κοινωνίας».

Κανένας άνθρωπος δεν είναι από μόνος του ένα αυτόνομο νησί …

Γι αυτό μην ρωτάς, “Για ποιόν χτυπάει η καμπάνα” …

Για Σένα χτυπάει …

John Donne (1572 – 1631)

Από το βιβλίο των Μ. Δανέζη και Σ. Θεοδοσίου: «Το Μέλλον του Παρελθόντος», Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 2005

Στο πλαίσιο ενός Νέου Πολιτισμικού Ρεύματος η πολιτική ζωή πρέπει να είναι «ασκητική». Με τον όρο βέβαια «ασκητισμός» δεν αναφερόμαστε στον μοναχικό αναχωρητισμό. Ο ασκητικός βίος των εκπροσώπων του Λαού συνίσταται στον αυτοέλεγχο των ανθρώπινων παρορμήσεών τους, την συνειδητοποίηση των πραγματικών υλικών αναγκών τους και την ανάπτυξη του αισθήματος της αυταπάρνησης.

Η επιλογή εκπροσώπων με αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπει τον εγωπαθή και ατομικιστή ηγέτη σε «εκπρόσωπο» και «εντολοδόχο» της ευρύτερης κοινωνικής θέλησης του Λαού, και όχι σε υπηρέτη των κατώτερων ενστίκτων του κάθε ψηφοφόρου. Στόχος της ασκητικής πολιτικής είναι η εξυπηρέτηση του κοινωνικού και όχι του ατομικού συμφέροντος.

Όπως αναφέρει και ο H. Marcuze: «οι εκπρόσωποι του Λαού θα πρέπει να έχουν επιτύχει την «ειρήνευση» της ύπαρξής τους. Αυτό σημαίνει ότι οι ανάγκες τους, οι πόθοι τους και οι επιθυμίες τους δεν θα καθορίζονται από ιδιωτικά συμφέροντα που αποβλέπουν στην κυριαρχία και στη διαιώνιση των καταστρεπτικών μορφών της πάλης του ανθρώπου με τη φύση».