Browsing Category
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ
Μετά τον δυτικό πολιτισμό του Τάσου Καφαντάρη
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 25/11/2012 05:45 « Το Βήμα» Science ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Επειτα από 110 εκπομπές στην τηλεόραση, 16 βιβλία περί την Αστροφυσκή, την Ιστορία και τη Φιλοσοφία των επιστημών και πάμπολλες διαλέξεις στα αμφιθέατρα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Μάνος Δανέζης και ο Στράτος Θεοδοσίου προχώρησαν στην έκδοση ενός νέου βιβλίου τους. Αν όμως περιμένετε κάτι το «δεδομένο», ετοιμαστείτε για έκπληξη και… «γροθιά στο στομάχι»: με το βιβλίο τους αυτό οι δύο συγγραφείς διακηρύττουν το «τέλος της ουδετερότητας των επιστημόνων», αποτολμούν μια διά της επιστημονικής εξέλιξης ερμηνεία της «κατάρρευσης του δυτικού πολιτισμού» και μας προετοιμάζουν για τον καινούργιο που ανατέλλει. Τι ακριβώς εννοούν; Ο πειρασμός να σας εκμυστηρευτώ το σκεπτικό τους – έστω και συνοπτικά – είναι μέγας, αλλά είναι τόσο λεπτή η ισορροπία του ιστού γνώσης που στήνουν μεταξύ του τριπόλου επιστήμη -κοινωνία – θεολογία ώστε κάθε επί μέρους παρουσίαση θα οδηγούσε σε παρεξηγήσεις. Είναι όμως χρήσιμο να εξετάσουμε τη δομή του βιβλίου. Continue Reading
Ελευθεροτυπία – Παρακσευή 7 Ιανουαρίου 2011, Επιστήμη και Πολιτισμός – ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ
Ο επιστήμονας δεν μπορεί να υπαινίσσεται και να επικαλείται την ουδετερότητα της επιστήμης, μένοντας έξω από τη διαμόρφωση του εκάστοτε θεολογικού ή κοινωνικού γίγνεσθαι.
Αυτά και άλλα τονίζουν στο βιβλίο τους «Το Μέλλον του Παρελθόντος μας – Eπιστήμη και Νέος Πολιτισμός», εκδόσεις Δίαυλος, τηλ. 210-3617473, οι πανεπιστημιακοί Μάνος Δανέζης και Στράτος Θεοδοσίου.
Όπως τονίζουν οι συγγραφείς: «Η θεολογία και η κοινωνική δομή πρέπει να προσαρμοστούν και να μεταλλαχθούν με τρόπο ώστε να γίνουν αποδέκτες και χειριστές των νέων επιστημονικών ανακαλύψεων, οι οποίες δεν μπορούν να παραμένουν πλέον στο περιθώριο.
Ο επιστήμονας τη στιγμή της μεγάλης πολιτισμικής κρίσης, οφείλει να τολμήσει να αποτελέσει τον ισχυρό βραχίονα για το ξεπέρασμα της κρίσης, εκφραζόμενος ελεύθερα σε όλα τα επίπεδα, ασχέτως του κοινωνικού και επαγγελματικού κόστους που πολλές φορές μπορεί και να είναι τεράστιο».
Κατάδυση στις Βυζαντινές Επιστήμες!
Βήμα Science, Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2011,
ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
Σε πρόσφατη σατιρική εκπομπή γερμανικού τηλεοπτικού καναλιού, η συνεισφορά των Ελλήνων στον ανθρώπινο πολιτισμό συνοψίστηκε περίπου ως εξής: «Ό,τι ήταν να δώσουν, το έδωσαν μέσα σε τρεις αιώνες, με αποκορύφωμα τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Έπειτα… μηδέν, ως σήμερα». Μηδέν! Δυόμισι χιλιάδες χρόνια με μηδέν εις το πηλίκον;
Και καλά οι αιώνες που βρεθήκαμε υποταγμένη επαρχία της Ρωμαϊκής ή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας… Τα 1.100 χρόνια του Βυζαντίου ήταν ένα ολοστρόγγυλο μηδέν; Ακόμη κι αν παραμερίσουμε όσα διδαχθήκαμε στα σχολεία ως «φθηνό εθνικισμό», ακόμη κι αν ενστερνισθούμε τα επιχειρήματα των ακραιφνών αρχαιολατρών ότι «η Εκκλησία έθαψε το πνεύμα των αρχαίων», ένα μοναδικό ιστορικό παράδοξο ορθώνεται πελώριο, χωρίς απάντηση:
«Πώς συνέβη και έπειτα από 600 χρόνια ρωμαϊκής κοσμοκρατορίαςτο μισό κομμάτι της βρέθηκε να… μιλάει ελληνικά; Πώς ανατράπηκε πολιτισμικά μια τόσο ισχυρή εξουσία, αν το πολιτισμικό παράγωγο των Ελλήνων ήταν μηδέν;». Και μη νομίσετε ότι αυτή η απορία σχηματίστηκε μόνο στον νου έλληνός τινος ουτιδανού δημοσιογράφου: Την είχαν ανέκαθεν οι Ευρωπαίοι και γι΄ αυτό ονόμαζαν αυτήν που ύστερα βαπτίστηκε Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ως «Αυτοκρατορία των Ελλήνων»!
Ωστόσο μια επιχειρηματολογία βάσει λογικής απορίας δεν αρκεί. Για να έχεις μετρήσιμο αποτέλεσμα διαφορετικό από το «μηδέν εις το πηλίκον» πρέπει να έχεις πλήρη καταγραφή της πνευματικής ιστορίας των βυζαντινών χρόνων.
Βήμα Science, 20 Ιανουαρίου 2008, ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
Μανιφέστο ενός Νέου Πολιτισμού
Εν πρώτοις το βιβλίο αυτό… φυσιολογικά δεν θα σας το παρουσίαζα καθ’ ότι είναι έκδοση του 2005, αλλά έφθασε πρόσφατα στα χέρια μου. Επίσης, δεν θα περίμενε κανείς να γράψουν το «μανιφέστο ενός νέου πολιτισμού» δύο αστροφυσικοί – αλλά το δίδυμο Δανέζης – Θεοδοσίου μετρούσε πάντα τ’ άστρα με τα πόδια καρφωμένα γερά στη Γη.
Οι δύο διακεκριμένοι δάσκαλοι, συγγραφείς και τηλεπαρουσιαστές επιστημονικών θεμάτων αποτόλμησαν σίγουρα αυτό το «απονενοημένο διάβημα» φορτισμένοι υπέρ κορεσμόν από τα προσωπικά τους βιώματα, τόσο ως εκπαιδευτικών όσο και ως αναλυτών της ιστορίας των επιστημών.
«Απονενοημένο» στα μάτια πολλών, βολεμένων ή απλώς υποταγμένων συνειδήσεων της μεγάλης μας πλειονότητας. Διότι αυτό που μας λένε μέσα από την εμβριθή ανάλυσή τους οι δύο συγγραφείς είναι ένα ευγενικότατο «άει σιχτίρ» στα κατά συνθήκην ψεύδη με τα οποία έχουμε συνθηκολογήσει να ζούμε – ή μάλλον να ψευτοζούμε.
Θεοδόσης Παπανδρέου, Η Βραδυνή της Κυριακής, 23 Νοεμβρίου 2003
Μαγικό, παράτολμο ταξίδι!
Κοσμολογία της νόησης: Ένα βιβλίο-ξενάγηση στον κόσμο της σύγχρονης επιστήμης.
Με την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωσή τους και την πλούσια έρευνά τους, που παρουσιάζεται στο βιβλίο τους, οι Δανέζης και Θεοδοσίου, μας ανοίγουν νέους δρόμους στη σκέψη μας, καθώς μας διδάσκουν ότι η κοσμολογία αποτελεί τη σύνθεση των πιο προχωρημένων απόψεων όλων των επιμέρους κλάδων των θετικών επιστημών.
Για τους συγγραφείς αυτού του εξαιρετικού βιβλίου, η κοσμολογία δεν αποτελεί τον προνομιακό χώρο δράσης κάποιας επιστημονικής κατεύθυνσης, αλλά υπηρετείται από ερευνητές πολλών επιστημονικών κλάδων, αρκεί να μπορούν να χειρίζονται επαρκώς το σύνολο των θετικών επιστημών.
Όπως μάλιστα εξηγούν, οι ανάγκες της σύγχρονης κοσμολογικής σκέψης στηρίζονται δομικά σε παλιούς και νέους επιστημονικούς τομείς, όπως της Τοπολογίας, των μη Ευκλείδειων Γεωμετριών, της Προβολικής Γεωμετρίας, της μελέτης των ν-διάστατων χώρων, της Σχετικότητας, της Φυσικής των στοιχειωδών σωματιδίων, της κβαντικής φυσικής, της Φυσικής του κενού, των Θεωριών του Πληθωρισμού, του χάους και των χορδών.
Περιοδικό ΚΛΙΚ, τεύχος Μαΐου 1999
Απλά και Συνοπτικά:
Δύο τόμοι εννιακόσιες σελίδες που αποτελούν μια Εισαγωγή στην Αστροφυσική.
Για να καταλαβαίνεις πραγματικά τι συμβαίνει γύρω σου, αλλά και τις υπερβολές της επιστημονικής φαντασίας.
Απόλυτα κατανοητό και ενημερωμένο, παρουσιάζει έστω και συνοπτικά ό,τι πιο καινούργιο κυκλοφορεί στον χώρο.
Συνιστάται αδίστακτα.
ΤΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ, Επιμέλεια Καθηγητής Γεράσιμος Ζώρας
O αν. καθηγητής του Τμήματος Φυσικής Στράτος Θεοδοσίου και ο επίκ. καθηγητής Μάνος Δανέζης συνέγραψαν το βιβλίο “O κύκλος του χρόνου – Αστρονομία & Μυστηριακές Λατρείες”, που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Δίαυλος. Στο σύγγραμμα αυτό, όπου εξετάζονται λαογραφικές παραδόσεις κάτω από το πρίσμα των θετικών επιστημών και της αστρονομίας, περιλαμβάνονται κεφάλαια σχετικά με τις «Γιορτές των ισημεριών και των ηλιοστασίων», με τα «Ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς», με «Μύθους και θρύλους για τον Άγιο Βασίλη», με τη «Δημιουργία του Σάντα Κλάους», με «Ήθη και έθιμα των Φώτων».
O τόμος κλείνει με «Επίλογο» και σχετική «Βιβλιογραφία», ενώ επιτάσσεται και «Ευρετήριο ελληνικών και λατινικών όρων».
Στον «Πρόλογο» του βιβλίου διαβάζουμε και τα εξής: «Όλα τα έθιμα και οι τελετουργίες που περιγράφουμε στο βιβλίο μας δεν πρέπει να σβήσουν, γιατί μας συνδέουν με τις ρίζες μας, με τον ετήσιο ηλιακό κύκλο, και επιπλέον μας υπενθυμίζουν την πολιτιστική μας κληρονομιά. Δυστυχώς, στον δυτικό κυρίως κόσμο η απομάκρυνση από την ύπαιθρο, τις παραδόσεις και τις αξίες της Μητέρας Γης είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή αντίστοιχη απομάκρυνση του ανθρώπου από την αληθινή του φύση. Αναβιώνοντας τα έθιμά μας και συμμετέχοντας σ’ αυτά μπορούμε να απελευθερωθούμε από τη σκλαβιά της υλικής ανάγκης ενός καταναλωτικού τρόπου ζωής».
Το σχόλιο και η κριτική του Διονύση Σιμόπουλου, διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, Στο βιβλίο “Άστρο των Χριστουγέννων” (οδηγός παράστασης), Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα 2006, σελ. 4.
Εδώ και 35 ολόκληρα χρόνια, σχεδίαζα να γράψω κάποτε ένα πλήρες και ολοκληρωμένο βιβλίο για τη φύση του περίφημου «Άστρου των Χριστουγέννων». Συνεχώς όμως έβρισκα δικαιολογίες για να αναβάλλω μια τέτοια επίπονη διαδικασία δημοσιεύοντας αντ’ αυτού διάφορα άρθρα και συνεντεύξεις, παράγοντας τηλεοπτικές εκπομπές ή παραστάσεις για το Πλανητάριο πάνω σ’ αυτό το θέμα.
Έτσι με το πέρασμα των χρόνων η συγγραφή του περίφημου αυτού βιβλίου έμοιαζε, κατά κάποιον τρόπο, να έχει μετατραπεί στη δική μου «Ταορμίνα» που «για μένα θε να μένει του εξόριστου τ’ Ονείρου μου η Πατρίδα».
Κι όμως η αναβλητικότητα αυτή μου βγήκε τελικά σε καλό. Γιατί, ακόμη κι αν πετύχαινα να γράψω όλα όσα σχεδίαζα, και κάτι παραπάνω, ακόμη κι αν ξεπλήρωνα όλους τους στόχους που είχα θέσει για αυτό το βιβλίο, πάλι το αποτέλεσμα θα ήταν πενιχρότατο σε σύγκριση με το βιβλίο που έγραψαν δύο φίλοι καθηγητές αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών οι Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης, Στα Ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ.-Αστρονομία-Ιστορία-Φιλοσοφία, Εκδόσεις Δίαυλος 2000, σελ. 732.
Continue Reading
“Στα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. – ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΟΣ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ” του καθηγητή Παναγιώτη Νιάρχου, διευθυντή του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ιερά Κείμενα, Απόκρυφα Ευαγγέλια, Καμπαλά, Ταλμούδ, Μισνά, μεσσιανικές απόψεις, ιστορικός Ιησούς, αιρέσεις, ορθολογισμός αλλά και Σταύρωση, Ανάσταση και Ανάληψη του Ιησού Χριστού είναι τα πλέον σημαντικά στοιχεία και γεγονότα που χαρακτήρισαν την πορεία του Θεανθρώπου στη Γη. Όλα τα παραπάνω ενυπάρχουν στην πρωτότυπη μελέτη “Στα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. Αστρονομία, Ιστορία, Φιλοσοφία” που παρουσιάζουν οι δύο πανεπιστημιακοί Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης από τις εκδόσεις Δίαυλος.
Το θέμα, η πλοκή και η παρουσίαση των στοιχείων που συνθέτουν τη δομή της μελέτης αυτής κάνουν το βιβλίο των δύο πανεπιστημιακών εξαιρετικά ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον αυτό γίνεται ακόμη μεγαλύτερο αφού οι συγγραφείς δεν ανήκουν στον χώρο της Θεολογίας και βλέπουν το όλο θέμα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Το βιβλίο ξετυλίγει το νήμα από την αρχή, από την παγανιστική κυριαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την επικράτηση του χριστιανισμού και, ακολουθώντας τα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ., συνδυάζει τις εθνικές με τις ιουδαϊκές και τις θεολογικές με τις επιστημονικές πηγές δίνοντας στον αναγνώστη μια συνθετική άποψη για την ιστορικότητα των γεγονότων του βίου του Ιησού Χριστού. Παρατίθενται επίσης οι κοινωνικές, φιλοσοφικές και επιστημονικές επιρροές οι οποίες διαμόρφωσαν ή στο μέλλον θα συντελέσουν στη διαμόρφωση αυτού που ονομάζουμε χριστιανικό δόγμα.
ΑΝΤΙ, Δεκέμβριος 1996, της Όλγας Σελλά
Ό,τι έχει σχέση με το Διάστημα, το Σύμπαν, με τον κόσμο που μας περιβάλλει δηλαδή, εκπέμπει, ταυτόχρονα, γοητεία και δέος. Περιέχει μυστήριο και περιπέτεια. Έτσι, τουλάχιστον, «ακούγεται» σ’ όσους η μόνη σχέση που έχουν με το Σύμπαν είναι να απολαμβάνουν τις πανσέληνες νύχτες από τη Γη.
Οι εκδόσεις Δίαυλος κυκλοφορούν βιβλία μέσα από τα οποία οι ειδικοί μιλούν -ή μάλλον γράφουν- για τον κόσμο πέρα από το χώμα που πατάμε, προσπαθώντας να αμβλύνουν την αίσθηση δέους και να φωτίσουν τα «μυστήρια».
«Η μαγική, πολλές φορές περίπλοκη, φύση του Σύμπαντος που μας περιβάλλει, μόνο μέσα από ένα ατέλειωτο και καθημερινό παραμύθι, σε συνέχειες, στο οποίο κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα παιδιά» μπορεί να μελετηθεί. Αυτό πιστεύουν δύο άνθρωποι που διδάσκουν Αστροφυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Μάνος Δανέζης και ο Στράτος Θεοδοσίου, και αποφάσισαν να διηγηθούν με παραμυθητικό τρόπο την ιστορία του Σύμπαντος.
Στράμαν, το παραμύθι του ουρανού ονόμασαν την προσπάθειά τους που «δεν είναι παρά η έκφραση και η εξωτερίκευση της προσπάθειάς μας να απαντήσουμε στα αμέτρητα ‘γιατί’ των παιδιών μας», καθώς ομολογούν ειλικρινά οι συγγραφείς-αστροφυσικοί. Σε εκατόν εβδομήντα τρεις σελίδες περιγράφουν με γλώσσα που απευθύνεται σε τρυφερές ηλικίες, τέσσερις ημέρες κατά τις οποίες ο Στράμαν (από το ΣΤΡΑ-τος και ΜΑΝ-ος, τα βαφτιστικά ονόματα των συγγραφέων) μαθαίνει πως κινείται το Σύμπαν.
