Υπάρχει ένα παλιό ερώτημα, το οποίο έχει επανέλθει στην επικαιρότητα ειδικά τώρα στην εποχή της Μεγάλης Κρίσης: Τι κάνουν οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες; Γιατί δεν μιλάνε; Στον καπιταλισμό οι διανοούμενοι χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες. Είναι οι οργανικοί διανοούμενοι του συστήματος, οι αναχωρητές και αυτοί που αντιστέκονται.
Οι περισσότεροι από τους οργανικούς διανοούμενους όχι μόνο δεν σιωπούν, αλλά υπερασπίζονται την εμπέδωση αυτού του βάρβαρου συστήματος είτε γιατί προέρχονται από τα σπλάχνα του, είτε γιατί υπηρετούν την άρχουσα ελίτ. Tα συμφέροντά τους ταυτίζονται με την διαιώνιση της ύπαρξής της. Γι’ αυτούς οι μεγάλες ανισότητες που το σύστημα παράγει είναι κάτι σαν φυσικός νόμος. Μιλάνε, λοιπόν, δεν σιωπούν. Μιλάνε για μεταρρυθμίσεις και εννοούν τη συνεχή φτωχοποίηση του πληθυσμού. Μιλάνε για ανάπτυξη και εννοούν τη συγκέντρωση του πλούτου σε ελάχιστα χέρια.
Σε ότι αφορά τώρα τη δεύτερη κατηγορία, τους αναχωρητές. Αυτοί κλείστηκαν στο σπίτι τους, κλείστηκαν στους εαυτούς τους. Ίσως γιατί οι ελπίδες τους για έναν καλύτερο, πιο δίκαιο κόσμο, διαψεύστηκαν. Και πραγματικά ο 20ος αιώνας έφερε πολλές ήττες, πολλές διαψεύσεις οραμάτων, πολλά αδιέξοδα.
Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν όσοι αντιστέκονται. Είναι αυτοί που δεν ανέχονται το γεγονός ότι σήμερα λιγότεροι από 1.000 υπερπλούσιοι στον πλανήτη έχουν όσο πλούτο έχουν 4.000.000.000 άνθρωποι! Είναι όσοι δεν ανέχονται την καταστροφή χωρών όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Λιβύη, η Συρία. Είναι όσοι πληγώνονται όταν βλέπουν τα άψυχα κορμιά μικρών παιδιών να ανασύρονται από τα νερά του Αιγαίου και της Μεσογείου.
Και αυτοί δεν είναι λίγοι. Γράφουν, φωνάζουν, παλεύουν, είναι στο δρόμο καθημερινά, αλλά ενοχλούν. Σπάνια, όμως, θα τους δείτε στις τηλεοράσεις, σπάνια θα τους ακούσετε από τα ραδιόφωνα, σχεδόν ποτέ στις εφημερίδες. Ενοχλούν την εξουσία και τα ΜΜΕ δεν αστειεύονται. Υπηρετούν με απόλυτη συνέπεια τα συμφέροντα των αφεντικών. Ο Αλ Πατσίνο το διατύπωσε έξοχα στο Insider: «Υπάρχει άπλετη δημοκρατία στα μεγάλα κανάλια, αλλά μέχρις εκεί που αρχίζουν να ενοχλούνται τα συμφέροντα των ιδιοκτητών».
